In mijn praktijk komen veel mensen met darmklachten. Sommigen melden zich met een andere klacht, maar blijken bij doorvragen vaak ook darmklachten te hebben. Of ze hebben klachten die te herleiden zijn tot problemen in de darm.
Vandaar dat ik via dit blog graag wat achtergrond bij de het belang van de darm voor onze gezondheid wil geven. De darm zorgt niet alleen voor de vertering van het voedsel en de opname van voedingsstoffen in het lichaam. De darm speelt ook een essentiële rol bij de immuniteit (weerstand) van het lichaam. Dat heeft te maken met de ‘poortwachtersfunctie’ van de darm. Daarover gaat het in dit artikel.
Voedsel komt via de mond ons lichaam binnen. De echte opname in ons lichaam vindt echter pas plaats in de darm. Het traject van de slokdarm via de maag en het darmstelsel tot de endeldarm kunnen we nog steeds beschouwen als ‘de buitenwereld’. Na de vertering van het voedsel heeft de darmwand de taak om onderscheid te maken tussen wat wel het lichaam in mag en wat niet. Hier ligt een hele verdedigingslinie opgesteld. Want met het voedsel komen ook allerlei ziekmakende kiemen en lichaamsvreemde stoffen het lichaam binnen. Die moeten worden buitengesloten. Het afweermechanisme in de darm bestaat uit goede darmbacteriën, een darmslijmlaag, de darmwand (epitheelcellen) en een uitgebreid immuunsysteem. Het is een zeer complex systeem dat met recht de poortwachter van het lichaam genoemd kan worden. In een gezonde darm is het systeem in evenwicht en kan het zijn werk goed doen. Het voedsel wordt goed verteerd en de voedingsstoffen worden goed opgenomen. Wat niet bedoeld is om opgenomen te worden blijft ‘buiten’. Vanaf de geboorte wordt het immuunsysteem getraind in het onderscheid tussen wat goed is en wat niet. Zo moet er ook een onderscheid gemaakt worden tussen goede en ziekmakende darmbacteriën en micro-organismen.
Niet optimale voedingsgewoontes, stress en toxines uit het milieu (vooral xeno-oestrogene toxines) kunnen het afweermechanisme in de darm geleidelijk aantasten. Zo kan de samenstelling van de darmbacteriën ongunstig veranderen (dysbiose). Ook kunnen de darmwand en het darmslijmvlies aangetast worden. Kenmerkend voor een slecht functionerend afweermechanisme is een darmwand die stoffen doorlaat die niet in het lichaam thuishoren. De medische term hiervoor is Intestinal Mucosal Disfunction.
Een slecht functionerend afweermechanisme in de darm kan leiden tot allerlei ontstekingen (zoals Colitis ulcerosa en ziekte van Crohn), tot intoleranties en allergieën, tot prikkelbaar darmsyndroom (spastische darm) of tot chronische diarree of obstipatie.
Ook kunnen problemen in de darm elders in het lichaam tot uiting komen. Dit komt doordat het darmslijmvlies een centrale rol speelt bij de immuniteit van het gehele lichaam. Het gaat hierbij om klachten als eczeem, oorsteking, vaginale infecties, astma, vermoeidheid, pijn in de gewrichten en allerlei auto-immuunziekten. Bijzonder is de rol van de lever hierbij. Als het afweermechanisme van slag is, komen er meer ongewenste stoffen het lichaam binnen. De lever zal die weer op moeten ruimen. Daarmee neemt de belasting van de lever toe. Aandoeningen die gerelateerd zijn aan de lever kunnen hiervan het gevolg zijn.
Feitelijk is er sprake van een vicieuze cirkel. Een verandering in de samenstelling van de darmflora leidt tot aantasting van het darmslijmvlies, wat een negatief effect heeft op het immuunsysteem, waardoor chronische darminfecties kunnen ontstaan die de samenstelling van de darmflora weer verder kunnen veranderen.
Kortom, er zijn veel gezondheidsklachten die te herleiden zijn tot een slecht functionerend darmsysteem. De behandeling bestaat uit het weer in balans brengen van het immuunsysteem maar vooral het weer in balans brengen van het gehele darmecosysteem.
Dit kan door bepaalde voedingssupplementen te nemen. Voor een duurzaam effect is het nog belangrijker om het voedingspatroon aan te passen en af te stemmen op de klachten. De inname van bepaalde voedingsstoffen moet vergroot worden terwijl die van andere juist verminderd moet worden. Op die manier kan het darmsysteem zich weer herstellen. Een algemeen ‘voedingsrecept’ is daar niet voor te geven. Een grondige analyse van de klachten gaat eraan vooraf. Hoopgevend is dat bij veel mensen een aanpassing van het voedingspatroon, al dan niet aangevuld met specifieke supplementen, tot aanzienlijke vermindering van de klachten leidt.