Toen ik mijn praktijk nog maar net gestart had, kreeg ik maar moeilijk grip op al die allergieën. Ik vermeed het woord op mijn website, zodat ik me daar niet op hoefde te richten. Allemaal hypes dacht ik toen. Vaak waren die zogenaamde allergieën ook weer snel verdwenen na het starten van volwaardige voeding. Maar al spoedig bleek dat dat natuurlijk niet altijd het geval was.
Door mijn specialisatie in darmklachten kreeg ik vanzelfsprekend ook te maken met cliënten die wel degelijk last hadden (en hielden) van allerlei vormen van allergie. Want daar kwam ik al snel achter: de ene allergie (of intolerantie) is de andere niet. Al doende kreeg ik meer grip op de verschillende vormen van allergie, de oorzaken en de behandelmethodes. Dat kwam ook doordat er meer en verbeterde mogelijkheden kwamen om door middel van bloedtesten de diverse vormen van allergieën te achterhalen.
Allergie of intolerantie
Soms wordt er van een allergie gesproken en soms van een intolerantie. Wat is het verschil? Bij een allergie is het immuunsysteem betrokken bij een reactie op een voedingsmiddel dat het lichaam niet verdraagt; de reactie van het lichaam op dat voedingsmiddel veroorzaakt de klachten. Het betreft bij een allergie altijd een reactie op een eiwit in dat voedingsmiddel. Bij een intolerantie ontstaan lichamelijke klachten doordat een specifiek enzym ontbreekt om bepaalde voedingsstoffen af te breken. Zo heeft iemand met lactose-intolerantie een tekort aan het enzym lactase. De vertering van het melksuiker (lactose) verloopt dan niet goed. De onverteerde melksuiker geeft vervolgens de lichamelijke klachten. Een lactose-intolerantie is dus wat anders dan een (koe)melkallergie. Bij een melkallergie heeft het geen zin om door lactosevrije melk van de allergieklachten af te komen. De melkeiwitten zitten immers nog in de melk.
IgE allergieën
Een IgE allergie is de meest bekende vorm van allergie. Hierbij reageert het immuunsysteem snel en heftig op een bepaald vreemd eiwit. Dat kan een voedingseiwit zijn, stuifmeel van bomen of de huisstofmijt; voor het lichaam zijn dat vreemde antigenen. Als reactie op de aanwezigheid van die antigenen gaat het immuunsysteem antistoffen produceren. Het is die reactie van het immuunsysteem die gepaard kan gaan met een veelheid aan lichamelijke klachten, variërend van snotterigheid, jeuk, rode vlekken tot heftige acute reacties. Bij deze reactie komt ook histamine vrij, die bijdraagt aan de hevigheid van de klachten.
Deze allergische reactie ontstaat binnen 2 uur na de inname van het voedingsmiddel; soms al na enkele tellen. Dit is een vorm van allergie die bij de huisarts, het ziekenhuis of een allergiecentrum vastgesteld kan worden. Een anti-histamine brengt vaak verlichting van de klachten, maar lost de oorzaak niet op. Als er sprake is van een IgE allergie heeft de patiënt dat over het algemeen zelf snel door.
IgG allergieën
Er zijn ook allergieën die pas na 2 uur tot 3 dagen na het eten van een bepaald voedingsmiddel klachten geven. Dit zijn IgG allergieën. Het immuunsysteem produceert ook weer antistoffen op de aanwezigheid van een vreemd eiwit (het antigen). Maar nu ontstaan er ook zogenaamde antigeen-IgG complexen. Dit zijn verbindingen van antigen en antistof. Deze verbindingen worden elders in het lichaam afgezet, waar vervolgens een chronische ontsteking ontstaat. De klachten zijn heel divers en zijn en zijn afhankelijk van de plaats waar de ontstekingen plaatsvinden, zoals diverse soorten darmklachten als constipatie of juist diarree, winderigheid, PDS. Maar ook ADHD, vermoeidheid, gewrichtsklachten, eczeem, migraine of hoofdpijn, hoge bloeddruk en obesitas behoren tot de mogelijkheden. In mijn praktijk heb ik een jonge vrouw met flink overgewicht gehad bij wie het afvallen pas lukte nadat zij volgens de uitslag van de IgG allergietest ging eten. Omdat de ontstekingsreactie zich pas na enige tijd openbaart, zul je zelf niet zo snel een verband met een voedingsallergie leggen. Een bloedtest kan hierbij behulpzaam zijn. Vaak betreft het ook meer dan één voedingsstof waarvoor men allergisch is.
IgG4 “allergieën”
Dan is er ook nog IgG4 allergie. Dit is eigenlijk geen allergie. IgG4 is een kalmeringsreactie van het lichaam op een IgE allergie. Dat is dus juist goed. Soms hoor je dat iemand over bijvoorbeeld een koemelk allergie heen is gegroeid. Door het ontstaan van IgG4-allergie verdraagt iemand nu bijvoorbeeld wel melk waar dat voorheen niet mogelijk was. Echter, dit ‘verdragen’ gaat gepaard met het gebruik van veel glutathion. Dit is een stof die ook essentieel is voor diverse andere lichaamsprocessen, bijvoorbeeld in de lever. Als zo iemand door veel melk te drinken telkens een zwaar beroep op glutathion doet, kunnen er dus ook allerlei andere ernstige klachten ontstaan. Zo blijkt er een verband te zijn tussen hoge IgG4 waarden en het ontwikkelen van fibroserende ontstekingen (fibrose, bindweefsel- vorming). Deze vorm van ontstekingen worden IgG4 related diseases genoemd (IgG4-RD). Ze kunnen in allerlei organen optreden en uiten zich bij iedereen weer anders. Waarschijnlijk is er ook een verband tussen IgG4 en inflammatoire darmziekten als de Ziekte van Crohn en Collitis ulcerosa.
Tot slot
Het is dus belangrijk te weten wat de precieze oorzaak is van voedingsgerelateerde gezondheidsklachten. Je kunt voor verlichting van klachten stoppen met het eten van bepaalde voedingsmiddelen. Maar als er geen maatregelen worden genomen die gericht zijn op het herstel van de oorzaak, dan heeft dat geen duurzaam effect. IgG4 vraagt andere maatregelen dan IgG. En ook zijn er maatregelen mogelijk voor intoleranties. Een behandeling is er in eerste instantie op gericht om de oorzaak te zoeken en die te behandelen. Maar het streven is ook dat je op den duur wel af en toe weer van deze voedingsmiddelen kunt eten. Overigens is het altijd mogelijk dat een bepaald voedingsmiddel blijvende klachten geeft en dat zul je dan definitief moeten vermijden.
In mijn praktijk bekijken we samen of een test zinvol is en welke test dan het beste is. Als dan blijkt dat een bepaald voedingsmiddel een tijdje niet gegeten mag worden, is het heel belangrijk om alert te zijn dat er geen tekorten ontstaan. Ik help je dan bij de keuze van alternatieve voedingsmiddelen, zo nodig tijdelijk aangevuld met supplementen. En natuurlijk zetten we met de therapie in op de behandeling van de oorzaak.
Zie ook
https://www.uptodate.com/contents/overview-of-IgG4-related-diseases